Osadzeni przebywający w zakładach karnych na terenie Polski zobowiązani są do przestrzegania regulaminów. Każdy z tych regulaminów jasno mówi, że osadzeni są zobowiązani do przestrzegania swojej higieny, a każdą zmianę wizerunku powinni konsultować z dyrektorem jednostki; ponadto osadzonym nie wolno wykonywać tatuaży na terenie zakładu karnego. Każdy osadzony ma prawo do odpowiedniej do pory roku odzieży, obuwia oraz bielizny – jeśli nie otrzyma takiego prowiantu od bliskich to zakład jest zobowiązany do wydania poszczególnych przedmiotów.

Włosy to nasz naturalny element biologicznego wyposażenia, niemniej jednak coraz częściej włosy traktowane są jedynie w wymiarze estetycznym. W społeczeństwie utarło się kilka oznak co do poszczególnych fryzur, np.:

• długie, luźno opadające włosy to wyraz odwagi;
• ostrzyżone do gołej skóry to zazwyczaj wizerunek charakterystyczny m.in. wśród więźniów lub ogólnie ludziom poddanym rygorom.

Wśród więźniów, tak jak i wśród ludzi żyjących w warunkach wolnościowych, fryzura pełni ogromne znaczenie. W Polskim więziennictwie, osadzony powinien mieć krótką oraz schludną fryzurę, a w przypadku gdy chciałby zapuścić włosy, musi wyrazić na to zgodę dyrektor placówki.

Z kolei jeśli chodzi o znaczenie tatuaży, to jest to od wielu lat temat kontrowersyjny, ale wciąż niezmiernie interesujący i powszechny w środowiskach więziennych. Poniżej wymienię najpopularniejsze tatuaże występujące w środowiskach więziennych.

Takie tatuaże mogą dzielić się na:

1. Dobrowolne znaki

• Kropka – oznacza fach złodziejski,
• Strzałka – złodziej kieszonkowy,
• Klucz przekreślony krzyżykiem – włamywacz.

W przypadku tatuaży na grdyce – twarz przesłonięta chustką oraz ręka z rewolwerem oznacza tajemniczego przestępcę. Natomiast serce z dwoma ostrzami i kropką w środku, na ramieniu, to „człowiek do wynajęcia”.

2. Symbole – jest to największa grupa wśród tatuaży w środowisku osadzonych. Nie są one objęte żadnymi normami – ich wygląd i funkcje zależą głównie od poszczególnych upodobań osadzonych.

Najpopularniejszymi znakami jak i symbolami, którymi „zdobią” się osadzeni są:

• Pajęczyny – zazwyczaj znajduje się na łokciu, oznacza bardzo długi wymiar kary – nawiązanie do sieci pająka z której nie można się wydostać. Bardzo często tatuaż w postaci pajęczyny może mieć rasistowskie znaczenie;
• Łzy – kilka łez czy nawet jedna łezka ma bardzo dużo znaczeń. Przypuszcza się, że tatuaż ten oznacza popełnienie zabójstwa, ale także może oznaczać długi wyrok kary;
• Trzy kropki – zazwyczaj wokół oczu nawiązują bezpośrednio do religii i mogą oznaczać Ojca, Syna i Ducha Świętego;
• Karty – oznacza, że skazany lubi hazard.

Bardzo popularne są także tatuaże w postaci słów/napisów, często w obcych językach:

• Homo sum – człowiekiem jestem,
• Memento Mori – pamiętaj o śmierci,
• Vide cul fide – patrz, komu ufać.

Tatuaże wykonywane w warunkach izolacyjnych są powszechnym problem, z którym zmagają się poszczególne jednostki. Wykonywanych tatuaży w warunkach więziennych jest bardzo dużo, a powyżej wymieniłam najpopularniejsze z nich.

Z kolei nawiązując do ubioru wśród więźniów, to tak jak w warunkach wolnościowych, wygląd od zarania dziejów był wizytówką człowieka.

Pierwotnie, gdy w Polsce więźniowie byli przetrzymywani w obozach koncentracyjnych, ubiór tam był z góry przypisany do danego więźnia, każda grupa miała swój znak identyfikacyjny:

• Czerwony trójkąt – więźniowie polityczni,
• Dwa naszyte na siebie trójkąty: czerwony i żółty – więźniowie narodowości żydowskiej,
• Zielony trójkąt – zawodowi przestępcy,
• Fioletowy trójkąt – Świadkowie Jehowy.

Najczęściej jednak ubiór obozowy stanowiły drelichowe pasiaki lub stare ubrania cywilnie oznakowane olejną farbą, buty o drewnianej podeszwie i skórzanym wierzchu.

W dzisiejszych czasach zakłady karne oferują więźniom stroje, które przypisane są do danego rodzaju zakładu czy popełnionego wcześniej przestępstwa.

W placówkach typu zamkniętego więźniowie mogą korzystać z własnej bielizny oraz butów, a za zgodą dyrektora mogą także korzystać z osobistej odzieży.

W zakładach karnych typu półotwartego osadzeni mają prawo także do własnej bielizny, obuwia oraz do własnej odzieży – tu nie jest wymagana zgoda dyrektora placówki.

Do określenia statusu osadzonego w polskich zakładach karnych stosuje się mundury w różnych oznaczeniach kolorystycznych:

• Zielony lub niebieski – otrzymują osadzeni niskiego ryzyka na szczegółach pracy, np. w kuchni,
• Czerwony – otrzymują więźniowie wysokiego ryzyka,
• Pomarańczowy – nie ma poszczególnego znaczenia, powszechnie stosowany w niektórych więzieniach,
• Żółty – niskie ryzyko.

Każda zmiana wyglądu wśród więźniów, tak jak w warunkach wolnościowych ma swoje poszczególne znaczenie. Osadzeni bardzo często znaczenia te uzyskują nie tylko z warunków wolnościowych ze środowisk, w których wcześniej się obracali, ale także od innych osadzonych. Dla każdego człowieka wygląd zewnętrzny jest niezmiernie ważny, choć nie zawsze przez wszystkich akceptowalny.