CZYM JEST BUNT I KIEDY MOŻEMY O NIM MÓWIĆ?

Wielokrotnie zachowania dziecka, które uznajemy za „niegrzeczne” potocznie nazywamy buntem. Już około 24 miesiąca życia dziecko próbuje podejmować samodzielne decyzje, chce czuć, myśleć i tworzyć rzeczywistość, w której może działać samo.

Zaczyna się często od banalnych dla nas dorosłych czynności, takich jak na przykład wybór składników obiadu, które lubi bądź wybór garderoby na dany dzień. Niejednokrotnie opiekunowie mówią: „Ja to zrobię, Ty nie umiesz!”. Myślą wtedy (często z troski czy braku czasu, cierpliwości), że dziecko nie ubierze się stosownie do okazji, do pogody czy też źle dobierze kolory. Te z pozoru proste dla nas, dorosłych wybory są jednak bardzo ważne w budowaniu niezależności dziecka. Wszystko to jest częścią procesu rozwoju małego człowieka. To dzięki tym możliwościom wyboru i akceptacji dzieci czują się ważne czy zauważone.

Rola rodziców w życiu dziecka zmienia się wraz z jego wiekiem – inna jest, gdy pociecha ma 3-4 lata, a zdecydowanie inna, gdy dziecko dorasta. Opiekunowie nierzadko mają trudność w uznaniu tego faktu. Dojrzewanie kojarzy się z sytuacjami problemowymi i ma negatywny wydźwięk. Należy uznać to za błędne przekonanie, ponieważ możliwość „buntu” jest naszym dzieciom bardzo potrzebna. Dojrzewanie jest dla młodych ludzi okresem trudnym, pełnym niepewności. Trwa on zwykle od 11 do 15 roku życia oraz wiąże się z dojrzewaniem psychoseksualnym i poszukiwaniem tożsamości. Możemy nazwać to kluczowy moment w rozwijaniu się osobowości adolescenta.

Bunt nastolatka – bunt młodego człowieka często odbierany jest jako wojna z opiekunami, ponieważ charakteryzuje się na przykład konfliktami i brakiem dyscypliny. Prawie zawsze przypisujemy winę choć:

„To jednak dorośli powinniśmy przyjąć nadrzędną odpowiedzialność za budowanie relacji w rodzinie” Jesper Juul.

 Konflikt ten nazywany jest zazwyczaj konfliktem pokoleń, który można określić jako nieunikniony oraz naturalny.

„Małe dzieci są przyzwyczajone do otrzymywania opieki i wsparcia, a rodzice są dla nich autorytetem. Zależność ta odwraca się w okresie dojrzewania nastolatka”  Jesper Juul.

CO MOŻE POMÓC W TYM TRUDNYM I WYMAGAJĄCYM DLA WSZYSTKICH CZASIE?

• Ustal granice;
• Bądź z partnerką/partnerem jednomyślni co do wychowywania dziecka;
• Bądź konsekwentny w działaniu – nie uciekaj się jednak do przemocy fizycznej, psychicznej w stosunku do nastolatka, nie ograniczaj jego wolności wszelkimi karami;
• Postępuj sprawiedliwie wobec dziecka;
• Bądź uważny.

MOŻE TO JEDNAK DEPRESJA?

Depresja dotyka co trzecią osobę poniżej 18 roku życia. Ze względu na pandemie oraz niedostateczną opiekę psychiatryczną w naszym kraju liczba ta stale rośnie.

Kiedy powinniśmy się niepokoić stanem w jakim znajduje się nastolatek?

Uwaga! Nie wszystkie poniższe objawy muszą występować razem, by zdiagnozować depresję, jednakże diagnozy może dokonać specjalista (nie rodzic czy nastolatek).

To, co może być niepokojące i powinno być skonsultowane to na przykład:

• Anhedonia – dziecko nie jest zdolne do odczuwania przyjemności (zwłaszcza podczas zabawy, lub aktywności, które kiedyś ją sprawiały);
• Poczucie winy – często możemy usłyszeć z ust dziecka stwierdzenia: “to moja wina”;
• Zaburzenia snu – dziecko staje się senne lub wybudza się w nocy;
• Nasilenie zachowań agresywnych i buntowniczych;
  Zaburzenia koncentracji uwagi i trudności z zapamiętywaniem – dziecko nagle zaczyna mieć kłopoty z przyswajaniem wiedzy i skupieniem się na danej czynności;
• Objawy somatyczne takie jak bóle brzucha czy głowy;
• Występowanie wzmożonej aktywności psychoruchowej;
• Nasilony lęk;
• Płaczliwość;
• Problem z apetytem;
• Wycofanie się z aktywności bądź kontaktów społecznych.

WAŻNE!

Jeśli zachowanie dziecka jest niepokojące warto skonsultować się ze specjalistą, np. psychiatrą lub psychologiem. Nie jest to powód do wstydu, nie świadczy to o nieudolności wychowawczej, wręcz przeciwnie – świadczy o prawidłowej opiece nad dzieckiem czy adolescentem.

KIEDY BYĆ SZCZEGÓLNIE UWAŻNYM?

Depresji również tej dziecięcej mogą towarzyszyć myśli o odebraniu sobie życia. Co ważne nie jest to robienie “na przekór” dorosłym, czy karanie ich próbami samobójczymi. To wyraz wielkiej rozpaczy dziecka i braku zasobów do poradzenia sobie z danym stanem czy sytuacją.

Co ważne z depresją dziecięcą zmagają się nawet noworodki!

Gdy dziecko:

• zaczyna się interesować tematyką śmierci bądź samobójstwem (np. ogląda strony internetowe o tej tematyce);
  mówi o chęci odebrania sobie życia;
• deklaruje, że lepiej byłoby, gdyby nie żyło;
• nagle znacząco zmienia sposób funkcjonowania;
• izoluje się bądź wycofuje z kontaktów;
• przygotowuje się do podjęcia próby samobójczej (poprzez gromadzenie leków, czy innych środków).

Zapewnij mu bezpieczeństwo i zgłoś się do specjalisty. Możliwe, że w celu zabezpieczenia zdrowia młodego człowieka potrzebna będzie hospitalizacja, której nie należy się bać.

Zatem zanim stwierdzisz, że dane zachowania są buntem, który jest skierowany przeciwko Tobie, wróć do powyższego artykułu i zastanów się, czy Twoje dziecko nie potrzebuje wsparcia i opieki profesjonalisty.